top of page

Tüketici Hukuku

Türk hukukunda tüketici işlemi, mal veya hizmet piyasalarında kamu tüzel kişileri de dâhil olmak üzere ticari veya mesleki amaçlarla hareket eden veya onun adına ya da hesabına hareket eden gerçek veya tüzel kişiler ile tüketiciler arasında kurulan, eser, taşıma, simsarlık, sigorta, vekâlet, bankacılık ve benzeri sözleşmeler de dâhil olmak üzere her türlü sözleşme ve hukuki işlemi ifade etmektedir. Tüketici de ticari veya mesleki olmayan amaçlarla hareket eden gerçek veya tüzel kişidir. Böylelikle tüzel kişilerin de tüketici sıfatını haiz olabileceği açık olarak ifade edilmiştir. 

Türk hukukunda tüketici hukukuna ilişkin temel mevzuat 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun'dur ("Kanun"). Kanun, 28.11.2013 tarihli resmi gazetede yayımlanmış ve yayım tarihinden altı ay sonra yürürlüğe girmiştir. Kanun ile kamu yararına uygun olarak tüketicinin sağlık ve güvenliği ile ekonomik çıkarlarını koruyucu, zararlarını tazmin edici, çevresel tehlikelerden korunmasını sağlayıcı, tüketiciyi aydınlatıcı ve bilinçlendirici önlemleri almak, tüketicilerin kendilerini koruyucu girişimlerini özendirmek ve bu konulardaki politikaların oluşturulmasında gönüllü örgütlenmeleri teşvik etmeye ilişkin hususlar düzenlenmiştir. Mülga mevzuata göre önemli ölçüde değişikliler getirmiş, tüketici hukukunun uygulama alanını son derece genişletmiştir. Kanun ile birlikte eser, sigorta, vekâlet gibi sözleşmeler açık olarak belirtilmiş, bu sözleşmelere ilişkin uyuşmazlıkların tüketici işlemi tanımı kapsamında kalması hâlinde Kanun'un uygulama alanı bulacağı belirtilmiştir. 

Tüketici işlemlerinin uygulama alanının genişlemesi ile birlikte tüketici mahkemelerinde görülen uyuşmazlıkların da sayısı ve çeşidi artmıştır. Son dönemde eser sözleşmesi niteliğindeki bir tarafı yüklenici, bir tarafı tüketici olan inşaat sözleşmelerinden kaynaklanan uyuşmazlıklar tüketici mahkemelerinde görülmeye başlanmıştır. Vekâlet sözleşmelerinin de kapsama alınması ile birlikte özellikle teşhis-tedavi sözleşmelerinin (kamu hastaneleri ayrık tutulmak kaydıyla) tamamı tüketici işlemi sıfatını kazanmıştır. Yüne vekâlet sözleşmelerinden kaynaklı olarak avukatlar ile tüketici sıfatına sahip müvekkiller arasında yapılan sözleşmeler de tüketici işlemi olarak kabul edilmektedir. Bu işlemlerin tüketici işlemi olarak kabul edilmelerinin doğal sonucu olarak Kanun'da belirlenen genel ilkelerin bu sözleşmelerde de uygulama alanı bulmasıdır. 

Tüketici hukuku, yalnızca tüketici yönünden değil, satıcı / sağlayıcılar yönünden de ele alınması gereken bir alandır. Bu nedenle satıcı / sağlayıcı konumundaki kişilerin gerekli şekilde bilgilendirilmesi, hazırlanan sözleşmelerin Kanun'a uygunluğunun sağlanması, gerekli aydınlatma yükümlülüğünün yerine getirilmesi gibi hususlar bu kişiler için son derece önemli bir konumdadır. Özellikle kişisel verileri de işleyen satıcı ve sağlayıcıların mutlaka tüketici hukukunu da dikkate alarak gerekli uyumu sağlamaları gerekmektedir. Sağlık, konaklama, taşımacılık gibi sektörlerde bu iki alan bir arada yoğun bir şekilde uygulanmaktadır. 

Son dönemde sınır aşan tüketici işlemlerinde de ciddi miktarda artış görülmüştür. Lojistik imkanlarının artması ve maliyetin düşmesi, son kullanıcıların internet ağı üzerinden alışveriş yapmayı alışkanlık haline getirmeleri, fiyat karşılaştırması yapan web sitelerin varlığının artması gibi unsurlar sınır aşan tüketici işlemlerin artmasını sağlamıştır. Bu nedenle yapılan işlemlerin yabancılık unsuru içermesi neticesinde milletlerarası özel hukuk yönünden de konunun incelenmesi gerekmektedir. Uygulanacak hukukun belirlenmesi, yetkili mahkemelerin tespiti gibi meseleler tüketici hukukunun farklı bir yönünün de çalışılmasını gerekli kılmıştır. Sınır aşan tüketici işlemleri gümrük mevzuatı, taşımacılık hukuku gibi alanlar ile bağlantılı olarak çözümlenmektedir. 

Alparslan Avukatlık Ortaklığı tüketici hukukunun hem iç hukuk hem de milletlerarası özel hukuk yönünden takibini yapmaktadır. Müvekkillerinin bu alandaki ihtiyaçlarına hızlı bir şekilde cevap verebilmektedir. Bununla birlikte alana hem tüketiciler yönünden hem de satıcı / sağlayıcılar yönünden bakabilmekte, her iki tarafın ihtiyacına göre gerekli hukuki danışmanlık ve dava takibi hizmeti sunulmaktadır. Miktar yönünden belirlenen sınırlamalara göre hem tüketici hakem heyetlerinde hem de tüketici mahkemelerinde uyuşmazlık takibi yapılabilmektedir. Ayrıca tüketici hukuku alanında yapılmış derin akademik çalışmaları söz konusudur. Tüm bilgi ve birikim her bir somut olaya özgü çözümlerin getirilmesini sağlamaktadır. 

bottom of page